Według danych Raportu Społeczeństwo Informacyjne w Polsce w 2023 r. opublikowanego przez GUS tak samo jak rok wcześniej, 93,3% gospodarstw domowych posiada dostęp do Internetu za pomocą łącz szerokopasmowych. O ponad 3% wzrósł natomiast w odniesieniu do zeszłorocznych analiz odsetek osób, łączących się z siecią bezprzewodowo. Wiele sfer naszego życia koncentruje się wokół Internetu, stąd też pomysłowość przestępców obejmuje i tę sferę. Szerokie możliwości uzyskania danych, spora doza anonimowości oraz nieograniczony czasowo dostęp do źródeł informacji o osobach to nieliczne z czynników, wskazujących na nieustanny wzrost cyberprzestępczości. Dotyczy ona nie tylko instytucji, ale i prywatnych, przeciętnych użytkowników sieci. Dowiedz się, jakie spojrzenie na kwestię cyberbezpieczeństwa mają policjanci z KMP w Zabrzu i jak być bezpiecznym w sieci.
Czym jest cyberbezpieczeństwo?
Cyberbezpieczeństwo według dostępnych definicji jest ochroną danych i systemów wewnętrznych przed zagrożeniem cyberatakami.
Oficer prasowy Komendy Miejskiej Policji w Zabrzu, aspirant Sebastian Bijok tłumaczy ją w prosty sposób, akcentując rozległość i złożoność zagadnienia. Wraz z aspirantem Adamem Strzodką z Wydziału Prewencji (jednocześnie zastępcą Oficera Prasowego) podkreślają dwuwymiarowość zespołu działań, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa w sieci. Dotyczą one:
- samodzielnych działań, podejmowanych na rzecz cyberbezpieczeństwa,
- działań instytucji, zmierzających do ochrony obywateli, klientów, uczestników wydarzeń online.
Jak przeciętny użytkownik Internetu może wpłynąć na swoje bezpieczeństwo online?
Kwestię konieczności samodzielnej dbałości o ceberbezpieczeństwo przybliży nam asp. Adam Strzodka: "-Zapewnienie bezpiecznego użytkowania Internetu jest to zadanie dla każdego z nas. Polega ono na tym, że dbamy przede wszystkim o ustawienie naszej prywatności w sieci. Jeżeli korzystamy z social mediów zadbajmy o to, by nasze ustawienia kont były sprofilowane tak, by widoczność postów była ograniczona do grona naszych znajomych, aby uniknąć sytuacji niepożądanych (ktoś przypadkowy odczyta post i będzie chciał go wykorzystać przeciwko nam).
Kolejna kwestia to nawiązywanie znajomości przez Internet. Zadbajmy o ostrożność, bo w Internecie każdy może przybrać dowolną tożsamość i ciężko jest nam zweryfikować, z kim właściwie mamy do czynienia. (*Ważna jest edukacja osób najmłodszych, które szczególnie są narażone na pewnego rodzaju manipilacje, które mogą być wymierzone przeciwko nim, a także zwrócenie uwagi na grupy osób, szczególnie podatne na manipulację i oszustwa.)"
Dodam od siebie, że coraz więcej seniorów korzysta z Internetu - warto nie tylko pokazywać im zalety użytkowania sieci, ale przestrzegać przed zagrożeniami.
Wróćmy zatem do tego, co na temat samodzielnej dbałości o cyberbezpieczeństwo ma do powiedzenia asp. Adam Strzodka z KMP w Zabrzu: "-W tym temacie należy poruszyć kwestię haseł, bo cyberbezpieczeństwo to pojęcie bardzo szerokie."
Hasła pozwalają nam dostęp zarówno do bankowości online, skrzynki mailowej, social mediów lub stron sprzedażowych. Przyznajcie, czy kilka z nich jest tożsamych lub łatwych do złamania?
Sprawy urzędowe przez Internet? Czy to bezpieczne?
Zdaniem asp. Adama Strzodki: "-Wtedy, kiedy osoba bezprawnie zyskuje dostęp do naszego konta w social mediach, może zyskać dostęp do innego konta, które mamy połączone jeżeli logujemy się przez jedno hasło. Bankowość internetowa? Warto stosować różne hasła i weryfikację dwuetapową, którą można zastosować w celu wzmocnienia ochrony. Szczególnie sprawdza się to w firmach, gdzie po złamaniu hasła często traci ona dostęp do swojego konta i straty mogą być niewyobrażalne. Co w sytuacji, gdy dochodzi do wycieku danych z firmy? My jako klienci, użytkownicy tej firmy nie mamy pola manewru w chwili ataku, bo jeżeli dojdzie już do wycieku, to w tym momencie co możemy zrobić, to po otrzymaniu informacji należy zmienić hasło do konta, by zminimalizować to zagrożenie.
Mł. asp. Sebastian Bijok dodaje, że: "-Dobrym rozwiązaniem, dotyczącym haseł jest korzystanie z menadżerów haseł, które są wbudowane w różne usługi. Pomagają nam zarządzać hasłami do różnych serwisów i mają wbudowane funkcje, które pozwalają nam sprawdzić, czy dane hasło nie pojawiło się już w ogólnodostępnych bazach haseł, które są dostępne np. w darknecie. Sam menadżer podpowie nam, że to hasło zostało już użyte, zastosuj inne. Polecam też używać haseł, które są zbiorem zupełnie przypadkowych ciągów liter, cyfr. Starajmy się tworzyć długie hasła, gdyż krótsze są bardzo łatwe do złamania. Uczeń szkoły informatycznej hasło pięcioznakowe jest w stanie złamać przy swoim, domowym komputerze w kilka minut więc nie jest to żadne zabezpieczenie. Korzystając z Internetu musimy brać pod uwagę, że my jako użytkownicy możemy dać się oszukać. Jesteśmy użytkownikiem Internetu, ale stajemy się też produktem. Na nas są zastawiane różne pułapki, związane z przestępstwami, czasami są to pułapki marketingowe, często mało etyczne, gdzie łatwo dać się oczarować i po prostu na tym stracić. "
.jpg)
Jak bezpiecznie kupować i sprzedawać w sieci?
Zwracając szczególną uwagę, iż kwestia bezpieczeństwa transakcji w sieci dotyczy zarówno strony kupującej jak i sprzedającej mł. asp. Sebastian Bijok zaznacza, że "-Należy korzystać ze sprawdzonych portali sprzedażowych, unikać robienia zakupów na jakichś grupach sprzedażowych, które nie dają gwarancji monitorowania transakcji, nie są archiwizowane."
Nie należy szukać na siłę wyjątkowych okazji, zbyt niska cena może być sygnałem alarmowym, iż przedmiot pochodzi z przestępstwa.
Policjant podkreśla: "-Podczas zakupów powinniśmy szczególnie uważać w sytuacji, gdy po realizacji ktoś próbuje się z nami umówić poza danym medium (np. portalem sprzedażowym). Oszuści mogą próbować obejść pewne zabezpieczenia poprzez wyciągnięcie nas poza ramy systemu. Oszuści bazują też na portalach ogłoszeniowych, gdzie osoby prywatne uczciwie wystawiają oferty. Osoby takie wysyłają fałszywe linki do sfinalizowania transakcji, a w rzeczywistości klikając w te linki my przelewamy pieniądze oszustowi, a nie dostajemy ich na swoje konto."
Zapytałam, czy systemy płatności, automatycznie pojawiające się w opcjach realizacji transakcji są bezpieczne? S. Bijok odpowiada, że "-są to sprawdzone operacje bankowe, nie powinniśmy zatem mieć obaw."
Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży online - rodzic, szkoła, instytucje i ich działania
W opinii asp. Adama Strzodki "-jest to trudne zadanie. Dzieci i młodzież to duże grono korzystających z sieci. Jest to sprawa bardzo złożona. Są narażeni na różne niebezpieczne sytuacje ze strony obcych osób, rówieśników, możemy tu poruszyć kwestię hejtu, który ma dużą skalę w środowisku młodzieży.
Dużą rolę odgrywa świadomość rodziców, przede wszystkim rodziców, którzy powinni dbać o to, by rozmawiać ze swoimi dziećmi. Unikałbym radykalnego stwierdzenia, by odciąć dziecko od Internetu, by było bezpieczne. Nie do końca to właściwa droga.
Bardzo ważny jest kontakt z dziećmi, rozmowa o współczesnych trendach, sprawdzenie co przykuwa uwagę dziecka w sieci (warto sprawdzić, jakiego influencera śledzi dziecko, przejrzeć, wytłumaczyć, zainteresować się czy dziecko nie zamieni zakazanego "idola" na podobnego).
Bardzo często rodzice uważają, że skoro za ich czasów Internetu nie było są w nim zapewne same bezwartościowe treści i zagrożenia. Trzeba zrozumieć młodzież, która żyje w czasach gdy Internet jest i tego nie zmienimy. Edukacja odgrywa tu ogromną rolę.
Trzeba znać trendy wśród nastolatków, rozmawiać, pytać jakich mają znajomych, z kim piszą. Ciekawym rozwiązaniem są aplikacje do kontroli rodzicielskiej (monitorowanie czasu, spędzanego na konkretnych stronach/portalach). Młodzież często zgadza się z ich zasadnością, korzystając z możliwości uchronienia się przed zbytnim pochłanianiem czasu podczas korzystania z multimediów, uzależnienia się.[...]
Bardzo ważne jest uczulenie dziecka na treści niebezpieczne, by wystrzegać się kontaktu z takimi treściami i osobami, które je propagują."
S. Bijok dodaje, że "-Często treści, udostępniane przez influencerów zawierają informację o tym, że są to materiały, adresowane dla dorosłych, jednak zawarte tam rzeczy w praktyce trafiają do młodzieży. Przeważnie te treści budują swoje zasięgi na kontrowersjach, często reżyserowanych. Ma to wyglądać na prawdziwe, naturalne, by odbiorca pomyślał, że są wyluzowani, wszystko jest naturalne, a w rzeczywistości jest tam pełna ekipa filmowa i wszystko jest reżyserowane, nic nie jest prawdziwe. Rodzic powinien wyjaśnić, że ludzie tak naprawdę w ten sposób się nie zachowują."
Warto zatem uświadamiać nastolatkom, że w tym miejscu staje się produktem, na którym ktoś chce zarabiać.
A. Strzodka podkreśla, że "-Młodzież jest bardzo inteligentna, ale czasami potrzebują naszych wskazówek. Znają bieżące trendy, wiedzą, jak się poruszać w Internecie, ale brakuje im swoistych drogowskazów ze strony dorosłych (bardziej świadomych, doświadczonych, umiejących wskazać co może być niebezpieczne). W kontekście hejtu, warto rozmawiać też z dziećmi i młodzieżą jak i gdzie można zgłaszać wulgarne treści, komentarze, filmy, wiadomości prywatne - jak można to zgłosić, a jednocześnie nie brać wszystkiego do siebie."
Warto zatem walczyć z przejawami hejtu, nie dopuszczając do dyskomfortu psychicznego, a nawet stanów depresyjnych, które są coraz częściej obserwowane u dzieci i młodzieży. Policjanci podkreślają konieczność profilaktyki, która realizowana jest podczas spotkań, organizowanych w szkołach. Na tego typu spotkaniach wskazywana jest zasadność nie tylko rozmowy z rodzicami, pedagogami, ale też możliwość zgłoszenia się do instytucji, organów, których zadaniem jest wsparcie dzieci i młodzieży w trudnych sytuacjach. Podkreśla się, że należy wskazywać możliwości zgłoszenia się po pomoc do pedagogów, instytucji.
Bezpieczeństwo dorosłych w sieci czyli czy można ustrzec się przed oszustwami w zakresie pracy, kryptowalut, randkowania?
Policjanci zauważają, że na portalach randkowych często zamieszczane są atrakcyjne (czasem niezgodne z rzeczywistością) fotografie. Zdarza się, że nawiązywane są relacje, które przez jedną ze stron są prowokacją do późniejszej prośby o pieniądze lub powodem szantażu, związanego z przesłanymi materiałami. W tego typu relacjach ofiarami są częściej mężczyźni, zwodzeni przez "atrakcyjną", używającą przemyślanych zwrotów kobietę. Kobiety natomiast częściej padają ofiarą tzw. oszustw nigeryjskich, wierząc nowo poznanym mężczyznom w zapewnienia o trudnej sytuacji, w której się znaleźli i konieczności wsparcia za pomocą większej sumy. (zerknijcie na przykład z Zabrza: https://zabrze.com.pl/i,62-latka-przekazala-koreanskiemu-celebrycie-47-tys-zl,405147,953207.html)
Policjanci zwracają też uwagę na fakt, iż oszuści internetowi poszukują osób, podatnych, zdesperowanych. Jeśli chodzi o portale randkowe, często wybierają osoby, które długotrwale poszukują kontaktu, bazując na otoczeniu konkretnej osoby zainteresowaniem, dają złudne poczucie bliskości, by w wybranym momencie zaatakować. Dotyczy to podobnie osób bezrobotnych, które wielokrotnie oszukiwane są na oferty pracy z koniecznością wpłaty pieniędzy, oferty pracy za granicą, której nie ma lub na "pewne" inwestycje, w tym z udziałem kryptowalut.
Dziękuję asp. Adamowi Strzodce oraz ml. asp. Sebastianowi Bijokowi za rzeczowe wyjaśnienie tego rozległego tematu :)
Dajcie znać w komentarzach, czy któraś z kwestii interesuje was szczególnie, by poświecić jej więcej uwagi w kolejnych wpisach.
Komentarze
Prześlij komentarz